De informatieomgeving van jongeren is chaotischer en makkelijker te manipuleren dan ooit tevoren. Fake news en desinformatie gaan viraal op sociale media. Net deze media zijn voor 77% van onze jongeren een belangrijke nieuwsbron. Dat blijkt uit het onderzoek dat Arteveldehogeschool deed in 2018. Om jongeren beter te ondersteunen in hun omgang met nepnieuws sloegen start-up Raccoons Group, Arteveldehogeschool en VRT Innovatie de handen in elkaar met het initiatief #FokFake. In de week van 8 tot 12 februari organiseerden we samen met jongeren enkele events om oplossingen te bedenken die hen weerbaarder kunnen maken tegen nepnieuws. Aangezien deze oplossingen zich bevinden op het snijvlak van sectoren brachten we wetenschappers, ontwikkelaars, journalisten en politici samen tijdens 3 events.
3 events, 4 uitdagingen, 8 oplossingen
Het startschot van #FokFake werd gegeven met de online talkshow 'The Clash', onder leiding van Jan Jaap van der Wal. Tijdens deze talkshow debatteerden MNM-dj Kawtar Ehlalouch, VRT NWS-journalist Bram Vandeputte, professor Annelore Deprez, wetenschapskenner Lieven Scheire en Vlaams minister van Brussel, Jeugd en Media Benjamin Dalle over de uitdagingen van nepnieuws bij jongeren. Je kan The Clash hier herbekijken.
‘Het is opvallend dat mensen kritisch zijn voor media, maar niet voor wat ze gewoon ergens online vinden.’
Met de uitdagingen van The Clash gingen verschillende teams vervolgens aan de slag tijdens een hackathon (‘The Hack’). Studenten, technologie-experts, onderzoekers en journalisten sloegen de handen in elkaar om oplossingen te bedenken en ontwikkelen die jongeren weerbaar kunnen maken tegen nepnieuws. Je kan de resultaten ervan hier terugvinden.
‘Het zou me toch verwonderen als er geen jongeren zijn die plezier hebben met het checken van een bron, zeker in tijden dat escape rooms zo populair zijn.’
#FokFaker van de week
Tijdens het eindevent, ‘The Sparkle’, koos een expertenjury, bestaande uit onder andere leerlingen uit het middelbaar, Team 6 als winnaar. Zij bedachten een oplossing om meer inzicht te geven in de kwaliteit van een bron op sociale media. Het concept dat ze bedachten, eveneens genaamd ‘#FokFake’, is een plugin op je browser die de kwaliteit van een nieuwsbericht nagaat. Bij een nieuwsbericht zou je drie buttons 'auteur, beeld en tekst' te zien krijgen in een rode of groene kleur. De kleur bepaalt in welke mate het bericht dus betrouwbaar is. Daarnaast is er ook nog een spelelement gekoppeld aan de oplossing. Zo zou je vrienden kunnen waarschuwen over nepnieuws en hen aanmoedigen om de plugin te installeren. Op deze manier verdien je punten en maak je kans om #FokFaker van de week te worden.
De publieksprijs ging naar Team 3 met de Veri-Score. De Veri-Score geeft voor zowel journalisten als lezers weer in welke mate de nodige stappen rond factchecking werden gevolgd. Op deze manier probeert Veri-score ook de transparantie en het vertrouwen in nieuwsberichten te vergroten.
